Hội Khoa học Thủy Lợi xây dựng các mô hình Dự án do Quỹ môi trường toàn cầu tài trợ tại huyện Cẩm Thủy
Trên cơ sở kết quả đạt được của các mô hình dự án CBA (pha1) tại xã Cẩm Tâm huyện Cẩm Thủy tỉnh Thanh Hóa đã mở ra một hướng mới thích ứng để cải thiện sinh kế một cách bền vững cho các hộ gia đình ở vùng trung du miền núi, giúp địa phương tăng trưởng kinh tế, góp phần xóa đói, giảm nghèo, thúc đẩy tiến trình xây dựng nông thôn mới.
Để triển khai tiếp những kết quả đã đạy được Hội khoa học Thủy lợi đã đề xuất dự án (pha 2) "Phát triển mở rộng các mô hình hiệu quả tại dự án CBA Cẩm Tâm góp phần tăng cường năng lực quản lý, khai thác tài nguyên vùng đất dốc huyện Cẩm Thủy” nhằm tăng tính chủ động của chính quyền địa phương và cộng đồng trong phòng, chống thiên tai, có sự chuẩn bị và chuyển đổi sản xuất nông nghiệp thích ứng với hạn hán và lũ quét, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học nông nghiệp và sử dụng bền vững tài nguyên đất và nước, đáp ứng mục tiêu chiến lược của Qũy môi trường toàn cầu về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu dựa vào cộng đồng.
Được sự đồng ý của UBND tỉnh Thanh Hóa và tài trợ của Chương trình tài trợ các dự nhỏ Quỹ Môi trường toàn cầu (GEF SGP), sự thống nhất của UBND huyện Cẩm Thủy và ba xã tham gia dự án. Dự án pha 2 đã được Hội Khoa học Thủy lợi và Ban điều hành dự án tổ chức triển khai thực hiện các mô hình hoạt động trong 6 tháng đầu năm 2015, nhằm thực hiện mục tiêu chính của dự án, nâng cao năng lực ứng dụng đa dạng các giải pháp cải thiện sinh kế thân thiện với môi trường, giảm nhẹ rủi ro thiên tai phát triển bền vững cho cộng đồng bằng việc cải thiện, nâng cấp và chuyển giao kỷ thuật cho các mô hình tại dự án đồng thời tổ chức thực hiện các hoạt động nâng cao nhận thức và tăng cường năng lực cho người dân cả trực tiếp và gián tiếp, thông qua mục tiêu chính xây dựng các hoạt động hỗ trợ kỹ thuật thực hiện mô hình quản lý, khai thác bền vững tài nguyên nước, kỷ thuật hạn chế lũ quét vùng đất dốc được phát triển mở rộng tại các xã của dự án với những kết quả như sau:
1/ Xây dựng mô hình trồng rừng mới với tổng diện tích 46,8ha đã được Ban điều hành dự án triển khai thực hiện tại 2 xã Cẩm Châu và Cẩm Tâm mỗi xã thực hiện 23.4ha, để thực hiện việc trồng rừng đúng thời vụ, đúng kỹ thuật Ban điều hành cùng với nhóm chuyên gia dự án tiến hành khảo sát diện tích hiện có tại 2 xã, làm việc với các hộ dân có diện tích, lựa chọn giống cây phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc, mật độ 1600-1650 cây/ha. Đến hết tháng 6 năm 2015 toàn bộ diện tích 46,8ha đã được phủ xanh với tỉ lệ cây sống bình quân 90,3%, loài cây trồng chủ yếu là Keo Tai tượng. Ban điều hành dự án cùng với UBND hai xã đã tiến hành đánh giá kết quả và cùng với các hộ thực hiện dự án nghiệm thu bước đầu.
2/ Nhằm hỗ trợ cho các hộ dân tại xã Cẩm Vân thường xuyên bị ngập lụt vào mùa lũ có nước sạch để sử dụng, Ban điều hành đã đề xuất thực hiện mô hình bể thu trữ nước mưa, giải quyết những khó khăn cho 15 hộ dân vùng thấp của xã có nước sinh hoạt trong mùa mưa, lũ bằng cách lắp đặt bồn chứa có dung tích 1,5m3 được đặt trên nóc nhà vệ sinh hoặc ở những vị trí thuận lợi cách mặt đất 0,7m, kết hợp hướng dẫn biện pháp thu hứng nước đúng kỹ thuật, đảm bảo đúng tiến độ đề ra.
3/ Dự án cũng đã triển khai mô hình xây dựng bể trung chuyển nước (nước mó) và lắp đặt đường ống dẫn nước cho 100 hộ tại hai xã Cẩm Châu và Cẩm Tâm, Dự án đã tiến hành hỗ trợ xây 15 bể trung chuyển với 1700m ống dẫn cho 50 hộ, hiện tại mô hình đã hoàn thành và đã được Ban điều hành dự án tiến hành bàn giao đưa vào sử dụng vào đầu tháng 6/2015 thời điểm có nhiều đợt nắng nóng kéo dài nhất trong năm, qua đó cho thấy mô hình đã phát huy được hiệu quả góp phần cung cấp nước sinh hoạt cũng như phục vụ sản xuất nông nghiệp trên địa bàn xã.
4/ Xây dựng mô hình chăn nuôi bò sinh sản cải thiện sinh kế của đồng bào xã Cẩm Châu, Dự án đã triển khai với sự tham gia của 5 hộ gia đình được vay vốn mua bò cái giống. Ban điều hành đã cùng với các hộ lựa chọn nguồn giống tại Công ty Thanh Ninh Thanh Hóa chuyên cung cấp nguồn giống gia súc (bò lai sin) chất lượng, kết quả đã ký kết hợp đồng và thực hiện mua 5 con bò giống lai Sin cho 5 hộ tham gia.
5/ Với mục tiêu của dự án triển khai các mô hình ứng phó với biến đổi khí hậu luôn được Ban điều hành dự án quan tâm đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng. Các hoạt động ứng phó này gặp các trở ngại từ chính nhận thức, tập quán của cộng đồng và khả năng tiếp cận thông tin của họ về biến đổi khí hậu. Trong Quí 2 năm 2015 Ban điều hành đã tiến hành ba lớp nói chuyện và đối thoại về biến đổi khí hậu cho 150 lượt cán bộ và cộng đồng địa phương, tổ chức 2 khoá tập huấn cho cộng đồng dân cư và cán bộ tại địa phương về quản lý, sử dụng bền vững tài nguyên nước với tổng số 100 lượt người tham dự. Thông qua công tác truyền thông đã tác động trực tiếp hoặc gián tiếp làm thay đổi hành vi của từng người trong cộng đồng từ đó thúc đẩy họ chủ động tham gia vào các hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu từ phạm vi cá nhân, đến gia đình và toàn cộng đồng.
6/ Trong khuôn khổ sử dụng nguồn vốn đối ứng của UBND huyện Cẩm Thuỷ trong thực hiện dự án, Ban điều hành dự án tiến hành xây dựng cống dưới đập Cọc với kinh phí xây dựng 300 triệu đồng. Thông qua mô hình dự án này, góp phần đã tăng tính chủ động của chính quyền địa phương và cộng đồng trong phòng, chống thiên tai, có sự chuẩn bị và chuyển đổi sản xuất nông nghiệp thích ứng với hạn hán và lũ quét, góp phần bảo tồn đa dạng sinh học nông nghiệp và sử dụng bền vững tài nguyên đất và nước, đáp ứng mục tiêu chiến lược của Qũy môi trường toàn cầu về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu dựa vào cộng đồng. Trong quí tư và năm tiếp theo dự án sẽ tiếp tục thực hiện các mục tiêu dự án đã đề ra tại ba xã của huyện Cẩm Thủy.
Lê Xuân Dũng
Chánh văn phòng Liên hiệp hội Thanh Hóa