Tập hợp trí thức để phát triển đất nước

Đi lên chủ nghĩa xã hội là khát vọng của nhân dân ta, là sự lựa chọn đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh, phù hợp với xu thế phát triển của lịch sử. Nước ta quá độ lên chủ nghĩa xã hội trong bối cảnh quốc tế có những biến đổi to lớn và sâu sắc. Cuộc cách mạng khoa học và công nghệ, kinh tế tri thức và quá trình toàn cầu hoá diễn ra mạnh mẽ, tác động sâu sắc đến sự phát triển của nhiều quốc gia.

Với phương châm kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc tế, trong bối cảnh đó, đội ngũ trí thức về khoa học và công nghệ càng phải ra sức vươn lên, nỗ lực hơn nữa để trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ và nêu cao tinh thần hợp tác quốc tế, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại.

Bởi Nhà nước ta là Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân. Tất cả quyền lực Nhà nước thuộc về nhân dân mà nền tảng là liên minh giữa giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Điều này càng khẳng định tính chính trị của đội ngũ trí thức về khoa học và công nghệ.

Để thực hiện thành công chủ trương, đường lối của Đảng đặt ra, đội ngũ trí thức về khoa học và công nghệ đã nêu cao tinh thần cách mạng tiến công, ý chí tự lực tự cường, phát huy mọi tiềm năng và trí tuệ, tận dụng thời cơ, vượt qua thách thức, quán triệt sâu sắc những phương hướng cơ bản của Cương lĩnh chính trị 1991 đến nay, góp phần đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước gắn với phát triển kinh tế tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường, đồng thời chú trọng nắm vững và giải quyết tốt về mối quan hệ cơ bản: quan hệ giữa đổi mới, ổn định và phát triển. Theo đó, Khoa học và công nghệ cần giữ vững vai trò then chốt trong việc phát triển lực lượng sản xuất hiện đại, bảo vệ tài nguyên và môi trường, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, tốc độ phát triển và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Phát triển khoa học và công nghệ nhằm mục tiêu đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phát triển kinh tế tri thức, vươn lên trình độ tiên tiến của thế giới.

Phát triển đồng bộ các lĩnh vực khoa học và công nghệ gắn với phát triển văn hoá và nâng cao dân trí. Tăng nhanh và sử dụng có hiệu quả tiềm lực khoa học và công nghệ của đất nước, nghiên cứu và ứng dụng có hiệu quả các thành tựu khoa học và công nghệ hiện đại trên thế giới. Hình thành đồng bộ cơ chế, chính sách khuyến khích sáng tạo, trọng dụng nhân tài và đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ.

Rõ ràng trong mọi thời đại, tri thức luôn là nền tảng tiến bộ xã hội, trong đó đội ngũ trí thức là lực lượng nòng cốt sáng tạo và truyền bá tri thức, trở thành nguồn lực đặc biệt quan trọng, tạo nên sức mạnh của mỗi quốc gia trong chiến lược phát triển. Qua 36 năm xây dựng và trưởng thành, Liên hiệp Hội Việt Nam đã khẳng định vị thế của mình, với tôn chỉ là tổ chức chính trị - xã hội của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam. Liên hiệp hội Việt Nam là một trong những tổ chức chính trị - xã hội góp phần không nhỏ trong công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước; thường xuyên được kiện toàn để tổ chức thực sự mang màu sắc chính trị, đại diện cho ý chí của các tầng lớp trong xã hội trong hoạt động của bộ máy nhà nước; duy trì hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, có hệ thống tổ chức từ trung ương đến địa phương; đã hình thành đội ngũ trí thức về khoa học và công nghệ ngày càng lớn mạnh, trở thành một lực lượng tiến bộ phục vụ phát triển đất nước.

Cũng vì đó, Chỉ thị 42 chỉ rõ quan điểm: Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam có hệ thống từ Trung ương đến các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là tổ chức chính trị - xã hội do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; có chức năng tập hợp, đoàn kết và phát huy trí tuệ của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ Việt Nam trong và ngoài nước, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của hội thành viên và hội viên của các hội thành viên, góp phần đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực của sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Chỉ thị 42 đã khẳng định vai trò, vị trí và uy tín trong xã hội của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam ngày càng được nâng cao.

Trách nhiệm của Liên hiệp Hội Việt Nam trong sự phát triển đất nước

Trải qua 36 năm phát triển, Liên hiệp Hội Việt Nam đã hình thành hệ thống tổ chức 2 cấp ở Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương với 149 hội thành viên, 500 tổ chức khoa học và công nghệ (KH&CN) ngoài công lập trực thuộc, 101 cơ quan báo chí, 01 nhà xuất bản, 01 quỹ hỗ trợ sáng tạo kỹ thuật với khoảng 2,8 triệu hội viên. Đảng bộ Liên hiệp Hội trực thuộc Đảng bộ Khối các cơ quan Trung ương, gồm 55 chi bộ với trên 600 đảng viên. Liên hiệp Hội có 50 Đảng đoàn (49 Đảng đoàn Liên hiệp Hội địa phương và 01 Đảng đoàn Hội ngành toàn quốc). Hằng năm, tổng kinh phí Nhà nước cấp cho hệ thống Liên hiệp Hội khoảng 100 tỷ đồng.

Trong những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo và tạo điều kiện thuận lợi của Đảng và Chính phủ, Liên hiệp Hội về cơ bản đã hoàn thành được nhiệm vụ của mình trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đội ngũ trí thức; tham mưu với Đảng và Nhà nước đối với những vấn đề lớn về KH&CN, giáo dục và đào tạo, chính sách đối với trí thức; trong tuyên truyền, phổ biến kiến thức KH&CN; tư vấn, phản biện và giám định xã hội đối với các dự án quan trọng của đất nước; nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ, bảo vệ môi trường; tôn vinh trí thức, khuyến khích và thúc đẩy phong trào sáng tạo KH&CN; trong hợp tác quốc tế...

Ghi nhận đóng góp của Liên hiệp Hội và các hội thành viên vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng Huân Chương Hồ Chí Minh, Huân chương Độc Lập hạng Nhất và nhiều Huân chương cao quý khác. Nhiều Liên hiệp hội địa phương cũng được tặng bằng khen của UBND tỉnh, thành phố, bằng khen của Thủ tướng chính phủ, một số Liên hiệp hội được nhà nước tặng thưởng huân chương lao động. Liên hiệp Hội đã trở thành tổ chức hội có uy tín, vị thế trong hệ thống hội quần chúng. Liên hiệp Hội Việt Nam và một số Liên hiệp Hội cấp tỉnh và hội thành viên có đại diện là đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND tỉnh.

Trong giai đoạn tới Đảng đoàn và tập thể lãnh đạo Liên hiệp hội Việt Nam tiếp tục lãnh đạo Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam trở thành tổ chức chính trị - xã hội vững mạnh ở Trung ương và các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, giữ vai trò nòng cốt trong tập hợp, đoàn kết và phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ; góp phần đưa khoa học và công nghệ trở thành động lực phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.

Theo đó phát huy những kết quả đã đạt được, tập trung phấn đấu thực hiện tốt các mục tiêu cụ thể:

1) Tiếp tục hoàn thiện thể chế, cơ chế, chính sách bảo đảm trọng dụng, phát huy tốt đội ngũ trí thức về khoa học và công nghệ.

2) Phát huy mạnh mẽ tinh thần khởi nghiệp sáng tạo và trách nhiệm của trí thức khoa học và công nghệ đối với xã hội.

3) Tận dụng tiềm năng, cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đẩy mạnh hình thành hạ tầng tri thức hỗ trợ thúc đẩy sáng tạo và truyền bá tri thức.